top of page
Język łaciński i kultura antyczna
Sentencje
Alea iacta est.
Kości zostały rzucone.
- słowa z wiersza Menandra, powtórzone przez Juliusza Cezara przy przekroczeniu Rubikonu.
Cogito ergo sum.
Myślę, więc jestem.
- Kartezjusz.
Veni, vidi, vici.
Przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem.
- słowa Juliusza Cezara po zwycięstkiej bitwie nad Zelą.
Per aspera ad astra.
Przez trudy do gwiazd.
- Seneka Młodszy.
Festina lente!
Spiesz się powoli!
- ulubione powiedzenie cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta.
Dura lex, sed lex.
Twarde prawo, ale prawo.
- Ulpian, "Digesta Iustiniani".
In dubio pro reo.
W sprawach wątpliwych na korzyść oskarżonego.
- formuła prawna.
Lex retro non agit.
Prawo nie działa wstecz.
- Cyceron, "Mowy przeciw Werresowi"; jedno z praw rzymskich.
Exceptio regulam confirmat.
Wyjątek potwierdza regułę.
- Seneka, "O dobrodziejstwach"; łacińska formuła prawna.
Ignorantia iuris nocet.
Nieznajomość prawa szkodzi.
- formuła prawa rzymskiego.
Primum non nocere.
Przede wszystkim nie szkodzić.
- Hipokrates.
Mens sana in corpore sano.
W zdrowym ciele zdrowy duch.
- Juwenalis, "Satyry X".
Qui poterit sanum fingere, sanus erit.
Kto będzie potrafił udawać zdrowego, będzie zdrowy.
- Owidiusz, "Lekarstwa na miłość".
Tardiora sunt remedia quam mala.
Leczenie jest wolniejsze od choroby.
- Tacyt, "Żywot Juliusza Agrykoli".
Aegroto, dum anima est, spes esse dicitur.
Mówi się, że dopóki jest dusza (chory oddycha), jest nadzieja.
- Cyceron, "Listy do Attyka".
Miscere utile dulci.
Łączyć pożyteczne z przyjemnym.
- Horacy, "Sztuka poetycka";
Reguła, która - według Horacego - przynosi poecie sukces.
Sapere aude.
Miej odwagę być mądrym.
- Horacy, "Listy".
Pro lucro tibi pone diem, quicumque sequetur.
Każdy dzień, który nadejdzie, traktuj jako zysk.
- Dwuwiersze Katona.
Praemeditatio futurorum malorum lenit eorum adventum.
Rozmyślanie o przyszłych nieszczęściach łagodzi ich nadejście.
- Cyceron, "Rozprawy tuskulańskie".
Non vivere, sed valere vita.
Nie tylko żyć, lecz znaczyć coś w życiu.
- Marcjalis, "Epigramaty".
Omnia vincit amor; et nos cedamus amori.
Wszystko zwycięży miłość; i my ulegnijmy miłości..
- Wergiliusz, "Bukoliki";
Omne in amore malum, si patiare, leve est.
Każde cierpienie w miłości, jeśli je będziesz znosił, jest lekkie.
- Propercjusz, "Elegie".
Oculi sunt in amore duces.
Oczy są przewodnikami w miłości.
- Propercjusz, "Elegie".
Amor non est medicabilis herbis.
Miłości nie można wyleczyć ziołami.
- Owidiusz, "Heroidy".
Antiquus amor cancer est.
Stara miłość jest jak rak. (Stara miłość nie rdzewieje.)
- Petroniusz, "Satyryki".
Apud Deum autem omnia possibilia sunt.
U Boga wszystko jest możliwe.
- Słowa Chrystusa, "Ewangelia według św. Mateusza";
Caelum et terra transibunt, verba autem mea non praeteribunt.
Niebo i ziemia przeminą, ale słowa moje nie przeminą.
- Słowa Chrystusa
w zakończeniu przepowiedni o zburzeniu Jerozolimy,
"Ewangelia według św. Mateusza".
Crescite et multiplicamini et replete terram.
Rośnijcie i rozmnażajcie się, i napełnijcie ziemię.
- "Księga Rodzaju".
Ego sum qui sum.
Jestem, który jestem.
- Słowa Boga skierowane do Mojżesza, "Księga Wyjścia".
Eripe me, Domine, ab homine malo.
Wybaw mnie, Panie, od człowieka złego.
- "Księga Psalmów".
bottom of page